کد مطلب:320161 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:803
دشمنی با شیطان
اما در مورد بخش دوم سخن ایشان كه در این عصر جدید دشمنی را حتی با شیطان جایز ندانسته اند، مناسب است ابتدا نگاهی به محتوای آموزه های اسلام در این مورد بیاندازیم.
در قرآن مكرراً خطابهای گوناگونی را می یابیم كه گروه های مختلف جامعه بشری را در مورد دشمنی شیطان و لزوم پرهیز از او خبر می دهد:
ای مردم، از آنچه در زمین است حلال و پاكیزه را بخورید، و از گامهای شیطان پیروی مكنید كه او دشمن آشكار شماست. [1] .
ای كسانی كه ایمان آورده اید، همگی به اطاعت [خدا] درآیید، و گامهای شیطان را دنبال مكنید كه او برای شما دشمنی آشكار است. [2] .
و [نیز] از دامها، حیوانات باركش و حیوانات كرك و پشم دهنده را [پدید آورد]. از آنچه خدا روزیتان كرده است بخورید، و از پی گامهای شیطان مروید كه او برای شما دشمنی آشكار است. [3] .
[یعقوب ] گفت: «ای پسرك من، خوابت را برای برادرانت حكایت مكن كه برای تو نیرنگی می اندیشند، زیرا شیطان برای آدمی دشمنی آشكار است. [4] .
و داخل شهر شد بی آنكه مردمش متوجّه باشند. پس دو مرد را با هم در زد و خورد یافت: یكی، از پیروان او و دیگری از دشمنانش [بود]. آن كس كه از پیروانش بود، بر ضدّ كسی كه دشمن وی بود، از او یاری خواست. پس موسی مشتی بدو زد و او را كشت. گفت: «این كار شیطان است، چرا كه او دشمنی گمراه كننده [و] آشكار است.» [5] .
و اگر تو را تكذیب كنند، قطعاً پیش از تو [هم ] فرستادگانی تكذیب شدند. و [همه ] كارها به سوی خدا بازگردانیده می شود.ای مردم، همانا وعده ی خدا حقّ است. زنهار تا این زندگی دنیا شما را فریب ندهد، و زنهار تا [شیطانِ ] فریبنده شما را در باره ی خدا نفریبد.در حقیقت، شیطان دشمن شماست، شما [نیز] او را دشمن گیرید. [او] فقط دار و دسته خود را می خوانَد تا آنها از یاران آتش باشند.كسانی كه كفر ورزیده اند، عذابی سخت خواهند داشت. و كسانی كه ایمان آورده و كارهای شایسته كرده اند، برای آنان آمرزش و پاداشی بزرگ است. [6] .
و در صور دمیده خواهد شد، پس به ناگاه از گورهای خود شتابان به سویِ پروردگار خویش می آیند می گویند: «ای وای بر ما، چه كسی ما را از آرامگاهمان برانگیخت؟ این است همان وعده ی خدای رحمان، و پیامبران راست می گفتند.» [باز هم ] یك فریاد است و بس و بناگاه همه در پیشگاه ما حاضر آیند.امروز بر كسی هیچ ستم نمی رود، جز در برابر آنچه كرده اید پاداشی نخواهید یافت.در این روز، اهل بهشت كار و باری خوش در پیش دارند.آنها با همسرانشان در زیر سایه ها بر تختها تكیه می زنند. در آنجا برای آنها [هر گونه ] میوه است و هر چه دلشان بخواهد.از جانب پروردگار [ی ] مهربان [به آنان ] سلام گفته می شود. و ای گناهكاران، امروز [از بی گناهان ] جدا شوید.ای فرزندان آدم، مگر با شما عهد نكرده بودم كه شیطان را مپرستید، زیرا وی دشمن آشكار شماست؟ و اینكه مرا بپرستید این است راه راست! [7] .
و هنگامی كه [در مورد] پسر مریم مثالی آورده شد، به ناگاه قوم تو از آن [سخن ] هلهله درانداختند [و اعراض كردند]، و گفتند: «آیا معبودان ما بهترند یا او؟» آن [مثال ] را جز از راه جدل برای تو نزدند، بلكه آنان مردمی جدل پیشه اند.[عیسی ] جز بنده ای كه بر وی منّت نهاده و او را برای فرزندان اسرائیل سرمشق [و آیتی ] گردانیده ایم نیست. و اگر بخواهیم قطعاً به جای شما فرشتگانی كه در [روی ] زمین جانشین [شما] گردند قرار دهیم.و همانا آن، نشانه ای برای [فهم ] رستاخیز است، پس زنهار در آن تردید مكن، و از من پیروی كنید این است راه راست!و مبادا شیطان شما را از راه به در بَرد، زیرا او برای شما دشمنی آشكار است. و چون عیسی دلایل آشكار آورد، گفت: «به راستی برای شما حكمت آوردم، و تا درباره ی بعضی از آنچه در آن اختلاف می كردید برایتان توضیح دهم. پس، از خدا بترسید و فرمانم ببرید.» در حقیقت، خداست كه خود پروردگار من و پروردگار شماست. پس او را بپرستید این است راه راست. [8] .
و [یاد كن ] هنگامی را كه به فرشتگان گفتیم: «آدم را سجده كنید،» پس [همه ]- جز ابلیس- سجده كردند، كه از [گروه ] جن بود و از فرمان پروردگارش سرپیچید. آیا [با این حال،] او و نسلش را به جای من دوستان خود می گیرید، و حال آنكه آنها دشمن شمایند؟ و چه بد جانشینانی برای ستمگرانند. [9] .
امیر المومنین (علیه السلام) در تبیین این دشمنی شیطان می فرمایند:
پس، از دشمن خدا (شیطان) بترسید، كه، مبادا شما را به درد خود گرفتار سازد و با ندایش شما را نگران كند و با لشكریان سواره و پیاده خویش اطرافتان را فرا گیرد، به جان خودم سوگند كه تیر شرّش را برای جان شما به چله كمان نهاده و آن را به جانب شما سخت كشیده و از نزدیك شما را هدف قرار داده و گفته است: «قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ» او، بی اندیشه از آینده ی دور غیب گویی كرده، و با پنداری غیر واقع سنگ انداخته است و فرزندان نخوت و برادران عصبیت، و سواران گردنكش و جاهلیت او را تصدیق كردند، تا این كه سركشهای شما از او پیروی كردند، و حرص و طمع او، در شما پا بر جا شد، پس راز نهان آشكار شد و تسلط او بر شما قوت یافت و سپاه خود را به سوی شما نزدیك آورد و لشكریان وی شما را در غارهای ذلت و خواری جا دادند و در گودالهای مرگ انداختند، و با زخمهای سنگین كه از نیزه زدن در چشمها و بریدن گلوها و كوبیدن بینی ها و انداختنتان در قتلگاهها، در شما ایجاد كردند پایمالتان ساختند، چرا كه اراده داشتند شما را با حلقه های مهار قهر و خشم كه در بینی می نهند به سوی آتشی كه برایتان آماده شده است بكشانند.
بنابراین شیطان برای زخم زدن در دین شما بزرگتر و به علت آتش افروختن در دنیای شما افروزنده تر از كسانی است كه شما آشكارا با آنها دشمنید و بر آنان حمله می كنید، پس شدت خود را علیه او، و سعی و كوششتان را به منظور دفع او به كار برید، به خدا سوگند كه او بر اصل و ریشه شما فخر و مباهات كرد و در قدر و منزلت شما نكوهش وارد ساخت، و بر نسب شما ایراد گرفت و سواران خود را برای حمله بر شما گسیل كرد و با پیادگان خود، راه شما را بست. آنان در هر جا شما را شكار كرده و به دام می اندازند و سر انگشتانتان را می زنند، و با هیچ چاره جویی نمی توانید سر، باز زنید و با هیچ اراده ای نمی توانید شرّشان را از خود دفع كنید، در حالی كه شما در انبوه بیچارگی و خواری و تنگاتنگ مرگ و جولانگاه بلا و سختی گرفتارید... [10] .
بنا بر نمونه هایی كه ذكر شد، میتوان به یقین گفت كه از آغاز خلقت، خداوند متعال دشمنی شیطان را گوشزد كرده است و از او پرهیز داده است فَقُلْنا یا آدَمُ إِنَّ هذا عَدُوٌّ لَكَ وَ لِزَوْجِكَ پس از آدم(ع) به فرزندان او نیز این تذكر را داده است، یا بَنی آدَمَ لا یَفْتِنَنَّكُمُ الشَّیْطانُ این واقعیت در اعصار بعدی نیز یادآوری می شود:
در عهد حضرت موسی(ع) قالَ هذا مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبینٌ در عهد حضرت یوسف(ع) إِنَّ الشَّیْطانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوٌّ مُبینٌ در عهد حضرت مسیح(ع) وَ لا یَصُدَّنَّكُمُ الشَّیْطانُ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ در دیانت حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله) یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ كَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ لذا در همه ی ادیان الهی این تعلیم قطعی است كه شیطان دشمن بنی آدم است و خدا از او پرهیز داده است.
این پرهیز به گونه ای است كه در روز قیامت، خداوند متعال به مجرمین عتاب میكند كه" مگر من با شما عهد نكرده بودم كه شیطان دشمن شماست؟ " و به این گفتار، تاثیر مستقیم بی توجهی به دشمنی شیطان در هلاك و شقاوت مجرمین را نشان میدهد.
بنابر این یك مسلمان قائل به تمام شدن این دشمنی نمی تواند باشد و البته كه استمرار این دشمنی طبق اعتقادات بهاییان هم نمی تواند متوقف شده باشد و مورد قبول است.
در كلمات جناب باب نقل شده است كه:
یا عباد الرّحمن ادخلوا فی هذا الباب كافّةً ولا تتّبعوا خطوات الشّیطان فانّه یأمركم بالشّرك والفحشاء وانّه قد كان لكم عدوّا مبینا [11] .
و نیز از جناب بهاء الله نقل شده است:
طوبی لمن سمع ندآء الرّحمن و اتّخذه لنفسه معیناخ ویل لمن اعرض و كان عن شطر القرب بعیداً. یا قوم اتّقوا اللّه و لا تتّبعوا الّذی كفر بالرّحمن انّه كان لكم عدوّا مبیناً [12] .
حال با توجه به این تداوم دشمنی، مساله ای كه به ذهن متبادر می شود این است كه در مقابل این دشمن آشكار بایستی چه كرد؟ دشمنی با او كه خداوند از ما خواسته است(فاتخذوه عدوا) چگونه محقق می گردد؟
جواب این پرسش در فهم بهتر آموزه ی جناب عبدالبها بسیار تاثیر گذار است.
آنچه در جواب به نظر می آید این است كه دشمنی كردن با شیطان همان اطاعت از خداوند متعال است و اطاعت از فرامین خداوند همان دشمنی با شیطان و به جز با تبعیت تام از دستورات خداوند و در مقابل عدم تبعیت از شیطان راه دیگری برای دشمنی كردن با او وجود ندارد. مساله ای كه حتی در متون بهایی نیز قابل مشاهده است:
قل یا قوم اذكّركم لوجه اللّه و ما ارید منكم جزآء انّ اجری الّا علی اللّه الّذی فطرنی و بعثنی بالحقّ و جعلنی ذكرا للخلائق اجمعین. ان اسرعوا الی منظر اللّه و مقرّه و لا تتّبعوا الشّیطان فی انفسكم انّه یأمركم بالبغی و الفحشآء و یمنعكم عن الصّراط الّذی نصب فی العالم بهذا الامر المبرم الحكیم [13] .
انّ الّذین ضیّعوا الامر و توجّهوا الی الشّیطان اولئك لعنهم كلّ الاشیاء و اولئك اصحاب السّعیر [14] .
كن مستقیماً علی حبّ اللّه علی شأن لا یمنعك نعاق كلّ شیطان رجیم. انّه یلهم اولیآئه كما الهم فی القرون الاولی تجنّب عنه و توكّل علی الغفور الكریم [15] .
در انتها سوالی كه بایستی پرسید این است كه بر اساس این آموزه ی نوین چگونه با این دشمن آشكار می توان نزاع [16] و دشمنی نكرد و در عین حال از دستورات خدا پیروی كرد؟
قضاوت با خوانندگان...
خلاصه كلام اینكه:
از ماجرای هبوط حضرت آدم، اگر نتیجه نگیریم كه ترك جدال با شیطان سبب حرمان شد، دست كم می توان نتیجه گرفت كه جدال با شیطان سبب حرمان نبوده است.
در مورد تعلیم جدید دیانت بدیع نیز بایستی اذعان داشت، آموزه ترك نزاع و جدال با شیطانی كه همه ی انبیاء از خطر او پرهیز داده اند، نه با آموزه ادیان الهی به راحتی قابل جمع است و نه با متون بهایی.
در قرآن مكرراً خطابهای گوناگونی را می یابیم كه گروه های مختلف جامعه بشری را در مورد دشمنی شیطان و لزوم پرهیز از او خبر می دهد:
ای مردم، از آنچه در زمین است حلال و پاكیزه را بخورید، و از گامهای شیطان پیروی مكنید كه او دشمن آشكار شماست. [1] .
ای كسانی كه ایمان آورده اید، همگی به اطاعت [خدا] درآیید، و گامهای شیطان را دنبال مكنید كه او برای شما دشمنی آشكار است. [2] .
و [نیز] از دامها، حیوانات باركش و حیوانات كرك و پشم دهنده را [پدید آورد]. از آنچه خدا روزیتان كرده است بخورید، و از پی گامهای شیطان مروید كه او برای شما دشمنی آشكار است. [3] .
[یعقوب ] گفت: «ای پسرك من، خوابت را برای برادرانت حكایت مكن كه برای تو نیرنگی می اندیشند، زیرا شیطان برای آدمی دشمنی آشكار است. [4] .
و داخل شهر شد بی آنكه مردمش متوجّه باشند. پس دو مرد را با هم در زد و خورد یافت: یكی، از پیروان او و دیگری از دشمنانش [بود]. آن كس كه از پیروانش بود، بر ضدّ كسی كه دشمن وی بود، از او یاری خواست. پس موسی مشتی بدو زد و او را كشت. گفت: «این كار شیطان است، چرا كه او دشمنی گمراه كننده [و] آشكار است.» [5] .
و اگر تو را تكذیب كنند، قطعاً پیش از تو [هم ] فرستادگانی تكذیب شدند. و [همه ] كارها به سوی خدا بازگردانیده می شود.ای مردم، همانا وعده ی خدا حقّ است. زنهار تا این زندگی دنیا شما را فریب ندهد، و زنهار تا [شیطانِ ] فریبنده شما را در باره ی خدا نفریبد.در حقیقت، شیطان دشمن شماست، شما [نیز] او را دشمن گیرید. [او] فقط دار و دسته خود را می خوانَد تا آنها از یاران آتش باشند.كسانی كه كفر ورزیده اند، عذابی سخت خواهند داشت. و كسانی كه ایمان آورده و كارهای شایسته كرده اند، برای آنان آمرزش و پاداشی بزرگ است. [6] .
و در صور دمیده خواهد شد، پس به ناگاه از گورهای خود شتابان به سویِ پروردگار خویش می آیند می گویند: «ای وای بر ما، چه كسی ما را از آرامگاهمان برانگیخت؟ این است همان وعده ی خدای رحمان، و پیامبران راست می گفتند.» [باز هم ] یك فریاد است و بس و بناگاه همه در پیشگاه ما حاضر آیند.امروز بر كسی هیچ ستم نمی رود، جز در برابر آنچه كرده اید پاداشی نخواهید یافت.در این روز، اهل بهشت كار و باری خوش در پیش دارند.آنها با همسرانشان در زیر سایه ها بر تختها تكیه می زنند. در آنجا برای آنها [هر گونه ] میوه است و هر چه دلشان بخواهد.از جانب پروردگار [ی ] مهربان [به آنان ] سلام گفته می شود. و ای گناهكاران، امروز [از بی گناهان ] جدا شوید.ای فرزندان آدم، مگر با شما عهد نكرده بودم كه شیطان را مپرستید، زیرا وی دشمن آشكار شماست؟ و اینكه مرا بپرستید این است راه راست! [7] .
و هنگامی كه [در مورد] پسر مریم مثالی آورده شد، به ناگاه قوم تو از آن [سخن ] هلهله درانداختند [و اعراض كردند]، و گفتند: «آیا معبودان ما بهترند یا او؟» آن [مثال ] را جز از راه جدل برای تو نزدند، بلكه آنان مردمی جدل پیشه اند.[عیسی ] جز بنده ای كه بر وی منّت نهاده و او را برای فرزندان اسرائیل سرمشق [و آیتی ] گردانیده ایم نیست. و اگر بخواهیم قطعاً به جای شما فرشتگانی كه در [روی ] زمین جانشین [شما] گردند قرار دهیم.و همانا آن، نشانه ای برای [فهم ] رستاخیز است، پس زنهار در آن تردید مكن، و از من پیروی كنید این است راه راست!و مبادا شیطان شما را از راه به در بَرد، زیرا او برای شما دشمنی آشكار است. و چون عیسی دلایل آشكار آورد، گفت: «به راستی برای شما حكمت آوردم، و تا درباره ی بعضی از آنچه در آن اختلاف می كردید برایتان توضیح دهم. پس، از خدا بترسید و فرمانم ببرید.» در حقیقت، خداست كه خود پروردگار من و پروردگار شماست. پس او را بپرستید این است راه راست. [8] .
و [یاد كن ] هنگامی را كه به فرشتگان گفتیم: «آدم را سجده كنید،» پس [همه ]- جز ابلیس- سجده كردند، كه از [گروه ] جن بود و از فرمان پروردگارش سرپیچید. آیا [با این حال،] او و نسلش را به جای من دوستان خود می گیرید، و حال آنكه آنها دشمن شمایند؟ و چه بد جانشینانی برای ستمگرانند. [9] .
امیر المومنین (علیه السلام) در تبیین این دشمنی شیطان می فرمایند:
پس، از دشمن خدا (شیطان) بترسید، كه، مبادا شما را به درد خود گرفتار سازد و با ندایش شما را نگران كند و با لشكریان سواره و پیاده خویش اطرافتان را فرا گیرد، به جان خودم سوگند كه تیر شرّش را برای جان شما به چله كمان نهاده و آن را به جانب شما سخت كشیده و از نزدیك شما را هدف قرار داده و گفته است: «قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ» او، بی اندیشه از آینده ی دور غیب گویی كرده، و با پنداری غیر واقع سنگ انداخته است و فرزندان نخوت و برادران عصبیت، و سواران گردنكش و جاهلیت او را تصدیق كردند، تا این كه سركشهای شما از او پیروی كردند، و حرص و طمع او، در شما پا بر جا شد، پس راز نهان آشكار شد و تسلط او بر شما قوت یافت و سپاه خود را به سوی شما نزدیك آورد و لشكریان وی شما را در غارهای ذلت و خواری جا دادند و در گودالهای مرگ انداختند، و با زخمهای سنگین كه از نیزه زدن در چشمها و بریدن گلوها و كوبیدن بینی ها و انداختنتان در قتلگاهها، در شما ایجاد كردند پایمالتان ساختند، چرا كه اراده داشتند شما را با حلقه های مهار قهر و خشم كه در بینی می نهند به سوی آتشی كه برایتان آماده شده است بكشانند.
بنابراین شیطان برای زخم زدن در دین شما بزرگتر و به علت آتش افروختن در دنیای شما افروزنده تر از كسانی است كه شما آشكارا با آنها دشمنید و بر آنان حمله می كنید، پس شدت خود را علیه او، و سعی و كوششتان را به منظور دفع او به كار برید، به خدا سوگند كه او بر اصل و ریشه شما فخر و مباهات كرد و در قدر و منزلت شما نكوهش وارد ساخت، و بر نسب شما ایراد گرفت و سواران خود را برای حمله بر شما گسیل كرد و با پیادگان خود، راه شما را بست. آنان در هر جا شما را شكار كرده و به دام می اندازند و سر انگشتانتان را می زنند، و با هیچ چاره جویی نمی توانید سر، باز زنید و با هیچ اراده ای نمی توانید شرّشان را از خود دفع كنید، در حالی كه شما در انبوه بیچارگی و خواری و تنگاتنگ مرگ و جولانگاه بلا و سختی گرفتارید... [10] .
بنا بر نمونه هایی كه ذكر شد، میتوان به یقین گفت كه از آغاز خلقت، خداوند متعال دشمنی شیطان را گوشزد كرده است و از او پرهیز داده است فَقُلْنا یا آدَمُ إِنَّ هذا عَدُوٌّ لَكَ وَ لِزَوْجِكَ پس از آدم(ع) به فرزندان او نیز این تذكر را داده است، یا بَنی آدَمَ لا یَفْتِنَنَّكُمُ الشَّیْطانُ این واقعیت در اعصار بعدی نیز یادآوری می شود:
در عهد حضرت موسی(ع) قالَ هذا مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبینٌ در عهد حضرت یوسف(ع) إِنَّ الشَّیْطانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوٌّ مُبینٌ در عهد حضرت مسیح(ع) وَ لا یَصُدَّنَّكُمُ الشَّیْطانُ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ در دیانت حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله) یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ كَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ لذا در همه ی ادیان الهی این تعلیم قطعی است كه شیطان دشمن بنی آدم است و خدا از او پرهیز داده است.
این پرهیز به گونه ای است كه در روز قیامت، خداوند متعال به مجرمین عتاب میكند كه" مگر من با شما عهد نكرده بودم كه شیطان دشمن شماست؟ " و به این گفتار، تاثیر مستقیم بی توجهی به دشمنی شیطان در هلاك و شقاوت مجرمین را نشان میدهد.
بنابر این یك مسلمان قائل به تمام شدن این دشمنی نمی تواند باشد و البته كه استمرار این دشمنی طبق اعتقادات بهاییان هم نمی تواند متوقف شده باشد و مورد قبول است.
در كلمات جناب باب نقل شده است كه:
یا عباد الرّحمن ادخلوا فی هذا الباب كافّةً ولا تتّبعوا خطوات الشّیطان فانّه یأمركم بالشّرك والفحشاء وانّه قد كان لكم عدوّا مبینا [11] .
و نیز از جناب بهاء الله نقل شده است:
طوبی لمن سمع ندآء الرّحمن و اتّخذه لنفسه معیناخ ویل لمن اعرض و كان عن شطر القرب بعیداً. یا قوم اتّقوا اللّه و لا تتّبعوا الّذی كفر بالرّحمن انّه كان لكم عدوّا مبیناً [12] .
حال با توجه به این تداوم دشمنی، مساله ای كه به ذهن متبادر می شود این است كه در مقابل این دشمن آشكار بایستی چه كرد؟ دشمنی با او كه خداوند از ما خواسته است(فاتخذوه عدوا) چگونه محقق می گردد؟
جواب این پرسش در فهم بهتر آموزه ی جناب عبدالبها بسیار تاثیر گذار است.
آنچه در جواب به نظر می آید این است كه دشمنی كردن با شیطان همان اطاعت از خداوند متعال است و اطاعت از فرامین خداوند همان دشمنی با شیطان و به جز با تبعیت تام از دستورات خداوند و در مقابل عدم تبعیت از شیطان راه دیگری برای دشمنی كردن با او وجود ندارد. مساله ای كه حتی در متون بهایی نیز قابل مشاهده است:
قل یا قوم اذكّركم لوجه اللّه و ما ارید منكم جزآء انّ اجری الّا علی اللّه الّذی فطرنی و بعثنی بالحقّ و جعلنی ذكرا للخلائق اجمعین. ان اسرعوا الی منظر اللّه و مقرّه و لا تتّبعوا الشّیطان فی انفسكم انّه یأمركم بالبغی و الفحشآء و یمنعكم عن الصّراط الّذی نصب فی العالم بهذا الامر المبرم الحكیم [13] .
انّ الّذین ضیّعوا الامر و توجّهوا الی الشّیطان اولئك لعنهم كلّ الاشیاء و اولئك اصحاب السّعیر [14] .
كن مستقیماً علی حبّ اللّه علی شأن لا یمنعك نعاق كلّ شیطان رجیم. انّه یلهم اولیآئه كما الهم فی القرون الاولی تجنّب عنه و توكّل علی الغفور الكریم [15] .
در انتها سوالی كه بایستی پرسید این است كه بر اساس این آموزه ی نوین چگونه با این دشمن آشكار می توان نزاع [16] و دشمنی نكرد و در عین حال از دستورات خدا پیروی كرد؟
قضاوت با خوانندگان...
خلاصه كلام اینكه:
از ماجرای هبوط حضرت آدم، اگر نتیجه نگیریم كه ترك جدال با شیطان سبب حرمان شد، دست كم می توان نتیجه گرفت كه جدال با شیطان سبب حرمان نبوده است.
در مورد تعلیم جدید دیانت بدیع نیز بایستی اذعان داشت، آموزه ترك نزاع و جدال با شیطانی كه همه ی انبیاء از خطر او پرهیز داده اند، نه با آموزه ادیان الهی به راحتی قابل جمع است و نه با متون بهایی.
[1] بقره (168).
[2] بقره (208).
[3] انعام (142).
[4] يوسف (5).
[5] قصص (15).
[6] فاطر 4-7.
[7] يس 51-61.
[8] زخرف 57- 64.
[9] كهف(50).
[10] سيد رضي، نهج البلاغه، خطبه 192(معروف به خطبه قاصعه).
[11] شيرازي، علي محمد؛ منتخب آيات ص 38.
[12] نوري،ميرزا حسينعلي؛ آثار قلم اعلي ج 1 ص278.
[13] نوري، ميرزا حسينعلي؛ آثار قلم اعلي ج 1 ص23.
[14] نوري،ميرزا حسينعلي؛ آثار قلم اعلي ج 1 ص80.
[15] نوري،ميرزا حسينعلي؛ آثار قلم اعلي ج 2 ش 46.
[16] كلمه ي "نزاع"در لغت دقيقاً به معناي دشمني و خصومت آمده است(فرهنگ لغت المنجد).